Իմ սիրելի սեբաստացին Աշոտ Բլեյանն է։ Նա իմ կրթահամալիրի հիմնադիր տնօրենն է։ Մենք նրան մանկուց ենք ճանաչում և անսահման սիրում։ Աշոտ Բլեյանը այնպիսի սիրելի մարդ է բոլորի համար,որ առանղ նրա կրթահամալիրը չենք պատկերացնում։
Նրա շնորհիվ մենք շատ ու շատ բաներ ենք սովորել և ապրում ենք նրա սովորացրած օրենքներով։
Մխիթար Սեբաստացին հայ կաթոլիկ եկեղեցական գործիչ է, հայագետ։ Քսան տարեկան հասակում Սուրբ նշան վանքի վանահոր կողմից նա նշանակվել է քահանա: Քսանհինգ տարեկանում Մխիթարը հիմնել է եկեղեցի Կոստանդոպոլսում, որի օրինակով էլ մի խումբ երիտասարդների հետ հիմնել Մխիթարյան միաբանությունը: 1715 թվականին միաբանությունը տեղափոխվել է Սուրբ Ղազար կղզի` Վենետիկի Հանրապետության հրամանով:
Սուրբ Ղազար կղզում Մխիթարը կառուցել է վանքը, որտեղ էլ 73 տարեկան հասակում մահացել:
Նա թարգմանել, ստեղծել և տպագրել է հազարավոր աշխատություններ` հարստացնելով հայերեն գրականությունը: Այսօր նրա մատենադարանում պահվում են ավելի քան 5000 ձեռագրեր և 100000 տպագիր գրականություն: Նա աշխարհաբարի քերականության առաջին դասագրքի՝ «Դուռն քերականութեան աշխարհաբար լեզուին հայոց»-ի հեղինակն է։ Արժեքավոր է նաև նրա «Քերականութիւն գրաբար լեզուի հայկազեան սեռի» երկը, որտեղ քննել է գրաբարի ձևաբանությունը, շարահյուսությունը, սահմանել կանոններ, անդրադարձել ուղղագրության և այլ հարցերի։ Հայագիտական մեծ նվաճում է Սեբաստացու «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» երկհատոր աշխատությունը։
Մխիթար Սեբաստացու անվամբ է կոչվում Երևանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը։
228. Ինչպիսի պատկերներ են կոչվում ուղղի նկատմամբ համաչափ։
Երկու պատկերներ կոչվում են որևէ ուղղի նկատմամբ համաչափ, եթե նրանցից յուրաքանչյուրը կազմված է մյուսի կետերին համաչափ կետերից:
229. Ի՞նչ է պատկերի համաչափության առանցքը։
Պատկերի համաչափության առանցքը անյ ուղիղն է որից կարող ես կիսել պատկերը երկու մասի։
230. Իրար հավասա՞ր են արդյոք պատկերների համաչափ մասերը։
Պատկերի համաչափ մասերը իրար համաչափ են։
231. Բերե՛ք համաչափ պատկերների մի քանի օրինակներ։
Եռանկյուն, ուղղանկյուն, քառակուսի, շրջան, հնգանկյուն, քառանկյուն։
232. Շրջանի համաչափության առա՞նցքն է արդյոք նրա տրամագիծը։
Այո
233. Կարող է պատկերն ունենալ մի քանի համաչափության առանցք։
Այո
234. Քանի համաչափության առանցք ունի ուղղանկյունը։
Ունի երկու համաչափության առանցք։
235. Բերեք համաչափ պատկերների մի քանի օրինակ։
Օրինակ՛՛ Քառակուսի, ուղղանկյուն, եռանկյուն, շրջան։
236.
Ա)-ՀԱՄԱՉԱՓ Է
Բ)-համաչափ չի
Գ)-համաչափ չի
Հայերի երկիրը — Հայաստան հայտնի է որպես տուֆի ու բազալտի երկիր: Հրաբուխից առաջացող քարերի տեսակները շատ վաղ ժամանակներից-վաղուց օգտագործվել են որպես շինարարական նյութ-Շինանյութ: Տուֆով կառուցված եկեղեցիներ, կամուրջներ ու մեծ թվով-մեծաթիվ ժամանակակից նոր կառուցված բաներ կան: Բազալտի ու տուֆի հետ մեր երկրից դուրս են հանվել բարձր որակ-բարձրորակ ունեցող մարմար, գրանիտ ու պեմզա:
2․ Ընդգծված բաղադրյալ բառերը փոխարինի՛ր բառակապակցություններով:
Մարգարտահատիկները-Մարգարիտի հատիկները տարբեր մեծության են լինում: Աշխարհում ամենամեծը-ամենից մեծ լոնդոնյան թանգարանի մեծահռչակ ութսունհինգ գրամանոց-գրամ ունեցող մարգարիտն է: Համպարը թանկարժեք-թանկ նյութ է, որը գործածվում է լավագույն օծանելիքների արտադրության մեջ: Դա սևավուն,-սև գույնի քարանման-քարի նման նյութ է, որը միայն կաշալոտի աղիներում է լինում: Դա մեծ մասամբ հանում են տեգահար-նիզակով խփել կաշալոտի աղիներից, բայց երբեմն ծովափին էլ կարող են գտնել:
3․ Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:
Խռպոտ, դժոխք, գործընկեր, ոգևորվել, զառիվայր, անկոտրում, ընդհատել, միանգամայն:
Տոթ էր, աղմուկ ու խառնաշփոթ. կարծես դժոխք լիներ:
Գլորվում էր զառիվայր լանջով:
Ձայնն էլ խզված էր ու խռպոտ․
Առանց ընդհատել լսեցին նրա ամբողջ ելույթը ու հետո նստեցին մտամոլոր:
Դու միանգամայն անտեղյակ ես, դրա համար էլ խոսքդ չեն լսում ու աղմկում են:
անկոտրում ոգի ունի, հեշտ չէ նրան ծնկի բերել:
Միանգամից ոգևորվում է ու կպչում գործի:
4․Բառարանի օգնությամբ գրիր տրված բառերի բացատրությունը:
Տրտմել-Տրտում դառնալ, թախծել: ,
վաղորդյան-Վաղորդայնին հատուկ, վաղորդայնի:
մեղանչել-Մեղք՝ հանցանք գործել:
մաքառել-Պայքարել, կռիվ մղել:
անտունի-Ժողովրդական երգի մի տեսակ:
դրվատել-Գովել, գովաբանել, ներբողել:
երկնչել-Վախենալ, երկյուղ կրել:
5 . Տրված առածները ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
Ամառվա փուշը …: ձմեռվա նուշը
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, ……: գտնելը դժվար
Դուրսը քահանա, ….: ներսը սատանա
Գիտունին գերի եղիր, ……: անգետին սիրել մի եղիր
Գիտունի հետ քար քաշի, …..: անգետի հետ փլավ մի կեր
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ….: ուրիշի աչքի փուշը կտեսի
6․ Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
Աչքերով ուտել, խելքը ուտել, լույս աշխարհ գալ, գիշերը ցերեկ անել, գլխի ընկնել, ծակուծուկ մտնել:
Աղջիկը գերում է տղային։
Տղան աղջկան խաբեց է
Հայրը գիշեր ցերեկ աշխատում էր
Այսօր 2 երեխա է լույս աշխարհ եկել։
Տղան կռահեց,որ աղջիկը նրան խաբում է։
Ստյոպան չէր ցանկանում դաս անել դրա համար պախկվում էր։զ
Աշունը դեղնաթուխ նստել է դռանը:
Մրսած ու կծկված՝ դողում է, վայում է:
Երկինքը թխպակալ կարծես մի բերան է՝
Ուզում է կլանել կանաչը, գարունը:
Մրսած ու կծկըված դողում է իմ շունը.
Փարվել է ոտքերիս` մենակ է, տխուր է:
Աչքերը լացկումած, քաղցած են ու խորը,
Աչքերը աչքերիս ասում են` աշո՛ւն է…
Աշո՛ւն է, օ, շո՜ւն իմ, աշո՛ւն է, աշո՛ւն է,
Գգվի՜ր, փաթաթվի՜ր իմ ոտքերին հիմա.
Քաղցած, ամեհի է գայլի պես աշունը —
Աշունը մշո՛ւշ է, մորմո՛ք է ու մահ…
1․Անծանոթ բառերը դուրս գրել։
2․Տարվա ո՞ր եղանակի մասին է բանաստեղծությունը։
3․Դուրս գրել բոլոր ածականները։
4․Ինչի՞ հետ է բանաստեղծը համեմատում աշունը։
Քարահունջ, նախապատմական մեգալիթյան կառույց, «Զորաց քարեր բնակատեղի» անունը կրող պատմամշակութային արգելոց և պետության կողմից պահպանվող հատուկ տարածք Հայաստանի Սյունիքի մարզի Սիսիան քաղաքի մոտ՝ Մ 2 ճանապարհի հարևանությամբ։ 2004 թվականին Հայաստանի կառավարության կողմից կառույցը ճանաչվել է որպես աստղադիտարան: Այդ կարծիքին են նաև մի շարք գիտնականներ և հետազոտողներ, ովքեր նույնպես պնդում են, որ մեգալիթյան կառույցը հանդիսանում է աստղադիտարան: Գիտական և սիրողական որոշ շրջանակներ մերժում են աստղադիտարան լինելու հանգամանքը և պնդում, որ այն դամբարանադաշտ է: Մեգալիթյան կառույցի անվան և նշանակության մասին առկա հակասական կարծիքներն ու պնդումները հաճախ վերածվում են վեճերի ինչպես գիտական, այնպես էլ հասարակական շրջանակների միջև։
Քարահունջը բաղկացած է մի քանի խումբ կառույցներից և առանձին քարերից, որոնք միասին կազմում են մեգալիթյան մոնումենտը։ Այդ կառույցներն են՝ կենտրոնական շրջանը, հյուսիսային և հարավային թևերը, հյուսիս–արևելյան քարուղին, շրջանը հատող լարագիծը, ինչպես նաև առանձին կանգնած քարեր։ Քարերը բազալտից են, որոնց բարձրությունը տատանվում է 0,5-ից մինչև 3 մ, իսկ զանգվածը՝ մինչև 10 տոննա։ Քարերի մեծ մասը պահպանվել է, չնայած էրոզիայի ենթարկվելու պատճառով ծածկված են քարաքոսերով։ Անցքերը ավելի լավ են պահպանվել։ Կան նաև կոտրված քարեր։ Քարահունջի քարերը բերվել են մոտակա Դար գետի ձորի քարհանքից, բարձրացվել և տեղափոխվել են հյուսված պարաններով ու լծկան կենդանիների միջոցով։ Իսկ աստղադիտարանում բացվել են քարերի անցքերը ու պատրաստվել աստղագիտական գործիքները։
համապատասխան հեռավորության միջեւ։ Ինչպե՞ս է այդ կախումը ներկա-
յացվում քարտեզի վրա։
իրական հեռավորությունը։
4
1 — x 10000.000sm = 180km
5
ա) 3 սմ-ի, գ) 10 սմ-ի, ե) սմ-ի, է) սմ-ի,
բ) սմ-ի, դ) սմ-ի, զ) սմ-ի, ը) սմ-ի։
a 150m
b 500
b 10
երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշ-
տաբը, եթե այդ հատվածին տեղան-
քում համապատասխանում է մի հատ-
ված, որի երկարությունը հավասար է`
ա) 8կմ = 800000սմ
800000 ։ 8 = 100000
մասշտաբ՝ 1 ։ 100000
բ) 2կմ = 200000սմ
200000 ։ 8 = 25000
մասշտաբ՝ 1 ։ 25000
գ) 120 = 12000000սմ
12000000 : 8 = 1500000
մասշտաբ՝ 1 ։ 1500000
դ) 124կմ = 12400000սմ
12400000 ։ 8 = 1550000
մասշտաբ՝ 1 ։ 1550000
ե) 1840կմ = 184000000սմ
184000000 ։ 8 = 23000000
մասշտաբ՝ 1 ։ 23000000
զ) 1400կմ = 140000000սմ
140000000 ։ 8 = 17500000
մասշտաբ՝ 1 ։ 17500000
է) 1600կմ = 160000000սմ
160000000 ։ 8 = 20000000
մասշտաբ՝ 1 ։ 20000000
ը) 2400կմ = 240000000սմ
240000000 ։ 8 = 30000000
մասշտաբ՝ 1 ։ 30000000
ա) 8 կմ-ի, գ) 120 կմ-ի, ե) 1840 կմ-ի, է) 1600 կմ-ի,
բ) 2 կմ-ի, դ) 124 կմ-ի, զ) 1400 կմ-ի, ը) 2400 կմ-ի։
Նկ. 7
36
1 ։ 5000000 է։
Որքա՞ն է քարտեզի մասշտաբը։
կատարե՛ք անհրաժեշտ չա-
փումները եւ գտե՛ք ճաշա-
սենյակի, խոհանոցի, լողա-
րանի եւ միջանցքի իրական
չափերն ու մակերեսները։
Որքա՞ն է երկու կետերի հեռավորությունը տեղանքում, եթե հա-
տակագծում համապատասխան կետերի հեռավորությունը 10 սմ է։
Առավոտյան պայծառ արևը շողում էր կապտավուն երկնքում: Սառնորակ ու մաքուր օդում տարածվել էր երփներանգ ծաղիկների բույրը: Անահիտը հագավ վարդագույն վերնաշապիկը, դրեց ճերմակ գլխարկը ու երջանիկ ժպիտով դուրս նայեց կիսաբաց լուսամուտից: Շուրջբոլորը սավառնում էին թռչունները՝ գարնան հիասքանչ օրով խենթացած:
2. Հետևյալ գոյականներից ստացի՛ր ածականներ և գրի՛ր, թե ինչ փոփոխություն կատարեցիր բառերի հետ: Օրինակ՝ ուրախություն-ուրախ:
Հնություն, – հին մեծություն – մեծ, լավություն, – լավ երջանկություն, – երջանիկ հնչեղություն, – հնչուն ագահություն, – ագահ ստորություն, – ստոր լայնություն, – լայն երկարություն: – երկար
3. Տրված բառերից մեկի արմատին միացնելով դիմացը գրված ածանցը, ստացի՛ր նոր բառ, օրինակ՝
Գովաբանել եստ — գով+եստ — գովեստ
տարեվերջ ույթ – վերջույթ
գեղաշուք եղ – շքեղ
այլազգի ություն – ազգություն
փաստաբան ացի – փաստացի
անսփոփ անք – սփոփանք
իրապատում վածք – պատմվածք
հրածին ունդ- ծնունդ
թռչնորս որդ – վորսորդ
վրեժխնդիր անք – խնդրանք
4. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծի՛ր այն բառը, որտեղ «-ոտ»-ը վերջածանց չէ.
ա)ծծմբոտ, ժանգոտ, խանդոտ, ծխախոտ
բ)եռանդոտ, կարճաոտ, հիվանդոտ, բրդոտ
գ)թախծոտ, փոշոտ, ձյունոտ, առավոտ
5. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծի՛ր այն բառը, որտեղ «-ուկ»-ը վերջածանց չէ.
ա)արդուկ, օձաձուկ, շուտասելուկ, թզուկ
բ)խոզուկ, արջամուկ, գառնուկ, խղճուկ
գ)արջուկ, գայլաձուկ, պոչուկ, սոխուկ
6. Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծի՛ր այն բառը, որտեղ «-ք»-ն վերջածանց չէ.
ա)վազք, աղոթք, քաղաք, հրաշք
բ) գերտաք, վերելք, լայնք, դժոխք
գ) սպասք, սրտաճաք, սփյուռք, խնամք
7. Արտահայտի՛ր մեկ բառով.
ձուկ որացող – ձկնորս
բազում ճյուղեր ունեցող – բազմաճյուղ
հաց թխող – հացթուխ
վիրահատող բժիշկ – վիրաբույժ
բերքը հավաքելու ժամանակը – բերքահավաք
8.Բառքամոցի. արքայադուստր բառի տառերովհնարավորինս շատ բառեր կազմիր:
Արքա, դուստր, ուստր, քար, սուտ, դուրս, տաք,